欧阳修(1007-1072),字永叔,号醉翁,晚号“六一居士”。汉族,吉州永丰(今江西省永丰县)人,因吉州原属庐陵郡,以“庐陵欧阳修”自居。谥号文忠,世称欧阳文忠公。北宋政治家、文学家、史学家,与韩愈、柳宗元、王安石、苏洵、苏轼、苏辙、曾巩合称“唐宋八大家”。后人又将其与韩愈、柳宗元和苏轼合称“千古文章四大家”。
《泷冈阡表》
分享数:654
朝代: 宋朝 | 作者:欧阳修 | 类型:写人|古文观止|祭祀|江南|写酒|

呜呼!惟我皇考崇公,卜吉于泷冈之六十年,其子修始克表于其阡。

非敢缓也,盖有待也。

修不幸,生四岁而孤。

太夫人守节自誓;居穷,自力于衣食,以长以教俾至于成人。

太夫人告之曰:汝父为吏廉,而好施与,喜宾客;其俸禄虽薄,常不使有余。

曰:“毋以是为我累。

”故其亡也,无一瓦之覆,一垄之植,以庇而为生;吾何恃而能自守邪?吾于汝父,知其一二,以有待于汝也。

自吾为汝家妇,不及事吾姑;然知汝父之能养也。

汝孤而幼,吾不能知汝之必有立;然知汝父之必将有后也。

吾之始归也,汝父免于母丧方逾年,岁时祭祀,则必涕泣,曰:“祭而丰,不如养之薄也。

”间御酒食,则又涕泣,曰:“昔常不足,而今有余,其何及也!”吾始一二见之,以为新免于丧适然耳。

既而其后常然,至其终身,未尝不然。

吾虽不及事姑,而以此知汝父之能养也。

汝父为吏,尝夜烛治官书,屡废而叹。

吾问之,则曰:“此死狱也,我求其生不得尔。

”吾曰:“生可求乎?”曰:“求其生而不得,则死者与我皆无恨也;矧求而有得邪,以其有得,则知不求而死者有恨也。

夫常求其生,犹失之死,而世常求其死也。

”回顾乳者剑汝而立于旁,因指而叹,曰:“术者谓我岁行在戌将死,使其言然,吾不及见儿之立也,后当以我语告之。

”其平居教他子弟,常用此语,吾耳熟焉,故能详也。

其施于外事,吾不能知;其居于家,无所矜饰,而所为如此,是真发于中者邪!呜呼!其心厚于仁者邪!此吾知汝父之必将有后也。

汝其勉之!夫养不必丰,要于孝;利虽不得博于物,要其心之厚于仁。

吾不能教汝,此汝父之志也。

”修泣而志之,不敢忘。

先公少孤力学,咸平三年进士及第,为道州判官,泗绵二州推官;又为泰州判官。

享年五十有九,葬沙溪之泷冈。

太夫人姓郑氏,考讳德仪,世为江南名族。

太夫人恭俭仁爱而有礼;初封福昌县太君,进封乐安、安康、彭城三郡太君。

自其家少微时,治其家以俭约,其后常不使过之,曰:“吾儿不能苟合于世,俭薄所以居患难也。

”其后修贬夷陵,太夫人言笑自若,曰:“汝家故贫贱也,吾处之有素矣。

汝能安之,吾亦安矣。

” 自先公之亡二十年,修始得禄而养。

又十有二年,烈官于朝,始得赠封其亲。

又十年,修为龙图阁直学士,尚书吏部郎中,留守南京,太夫人以疾终于官舍,享年七十有二。

又八年,修以非才入副枢密,遂参政事,又七年而罢。

自登二府,天子推恩,褒其三世,盖自嘉祐以来,逢国大庆,必加宠锡。

皇曾祖府君累赠金紫光禄大夫、太师、中书令;曾祖妣累封楚国太夫人。

皇祖府君累赠金紫光禄大夫、太师、中书令兼尚书令,祖妣累封吴国太夫人。

皇考崇公累赠金紫光禄大夫、太师、中书令兼尚书令。

皇妣累封越国太夫人。

今上初郊,皇考赐爵为崇国公,太夫人进号魏国。

于是小子修泣而言曰:“呜呼!为善无不报,而迟速有时,此理之常也。

惟我祖考,积善成德,宜享其隆,虽不克有于其躬,而赐爵受封,显荣褒大,实有三朝之锡命,是足以表见于后世,而庇赖其子孙矣。

”乃列其世谱,具刻于碑,既又载我皇考崇公之遗训,太夫人之所以教,而有待于修者,并揭于阡。

俾知夫小子修之德薄能鲜,遭时窃位,而幸全大节,不辱其先者,其来有自。

熙宁三年,岁次庚戌,四月辛酉朔,十有五日乙亥,男推诚、保德、崇仁、翊戴功臣,观文殿学士,特进,行兵部尚书,知青州军州事,兼管内劝农使,充京东路安抚使,上柱国,乐安郡开国公,食邑四千三百户,食实封一千二百户,修表。

拼音
lóng gāng qiān biǎo
[ [ sòng cháo ] ] ōu yáng xiū
! ! wéi huáng kǎo chóng gōng , , bo lóng gāng zhī liù shí nián , , xiū shǐ biǎo qiān       
fēi gǎn huǎn , , gài yǒu dài       
xiū xìng , , shēng suì ér       
tài rén shǒu jiē shì ; ; qióng , , shí , , zhǎng jiāo zhì chéng rén       
tài rén gào zhī yuē : : wéi lián , , ér hǎo shī , , bīn ; ; fèng suī báo , , cháng shǐ 使 yǒu       
yuē : : shì wéi lèi       
wáng , , zhī , , lǒng zhī zhí , , ér wéi shēng ; ; shì ér néng shǒu xié ? ? , , zhī èr , , yǒu dài       
wéi jiā , , shì ; ; rán zhī zhī néng yǎng       
ér yòu , , néng zhī zhī yǒu ; ; rán zhī zhī jiāng yǒu hòu       
zhī shǐ guī , , miǎn sàng fāng nián , , suì shí , , , , yuē : : ér fēng , , yǎng zhī báo       
jiān jiǔ shí , , yòu , , yuē : : cháng , , ér jīn yǒu , , ! ! shǐ èr jiàn zhī , , wéi xīn miǎn sàng shì rán ěr       
ér hòu cháng rán , , zhì zhōng shēn , , wèi cháng rán       
suī shì , , ér zhī zhī néng yǎng       
wéi , , cháng zhú zhì guān shū , , fèi ér tàn       
wèn zhī , , yuē : : , , qiú shēng ěr       
yuē : : shēng qiú ? ? yuē : : qiú shēng ér , , zhě jiē hèn ; ; shěn qiú ér yǒu xié , , yǒu , , zhī qiú ér zhě yǒu hèn       
cháng qiú shēng , , yóu shī zhī , , ér shì cháng qiú       
huí zhě jiàn ér páng , , yīn zhǐ ér tàn , , yuē : : shù zhě wèi suì háng zài jiāng , , shǐ 使 yán rán , , jiàn ér zhī , , hòu dāng gào zhī       
píng jiāo , , cháng yòng , , ěr shú yān , , néng xiáng       
shī wài shì , , néng zhī ; ; jiā , , suǒ jīn shì , , ér suǒ wéi , , shì zhēn zhōng zhě xié ! ! ! ! xīn hòu rén zhě xié ! ! zhī zhī jiāng yǒu hòu       
miǎn zhī ! ! yǎng fēng , , yào xiào ; ; suī , , yào xīn zhī hòu rén       
néng jiāo , , zhī zhì       
xiū ér zhì zhī , , gǎn wàng       
xiān gōng shǎo xué , , xián píng sān nián jìn shì , , wéi dào zhōu pàn guān , , mián èr zhōu tuī guān ; ; yòu wéi tài zhōu pàn guān       
xiǎng nián shí yǒu jiǔ , , zàng shā zhī lóng gāng       
tài rén xìng zhèng shì , , kǎo huì , , shì wéi jiāng nán míng       
tài rén gōng jiǎn rén ài ér yǒu ; ; chū fēng chāng xiàn tài jun1 , , jìn fēng ān ān kāng péng chéng sān jun4 tài jun1       
jiā shǎo wēi shí , , zhì jiā jiǎn yuē , , hòu cháng shǐ 使 guò zhī , , yuē : : ér néng gǒu shì , , jiǎn báo suǒ huàn nán       
hòu xiū biǎn líng , , tài rén yán xiào ruò , , yuē : : jiā pín jiàn , , chù zhī yǒu       
néng ān zhī , , ān       
       xiān gōng zhī wáng èr shí nián , , xiū shǐ ér yǎng       
yòu shí yǒu èr nián , , liè guān cháo , , shǐ zèng fēng qīn       
yòu shí nián , , xiū wéi lóng zhí xué shì , , shàng shū láng zhōng , , liú shǒu nán jīng , , tài rén zhōng guān shě , , xiǎng nián shí yǒu èr       
yòu nián , , xiū fēi cái shū , , suí cān zhèng shì , , yòu nián ér       
dēng èr , , tiān tuī ēn , , bāo sān shì , , gài jiā yòu lái , , féng guó qìng , , jiā chǒng       
huáng céng jun1 lèi zèng jīn guāng tài shī zhōng shū lìng ; ; céng lèi fēng chǔ guó tài rén       
huáng jun1 lèi zèng jīn guāng tài shī zhōng shū lìng jiān shàng shū lìng , , lèi fēng guó tài rén       
huáng kǎo chóng gōng lèi zèng jīn guāng tài shī zhōng shū lìng jiān shàng shū lìng       
huáng lèi fēng yuè guó tài rén       
jīn shàng chū jiāo , , huáng kǎo jué wéi chóng guó gōng , , tài rén jìn hào wèi guó       
shì xiǎo xiū ér yán yuē : : ! ! wéi shàn bào , , ér chí yǒu shí , , zhī cháng       
wéi kǎo , , shàn chéng , , xiǎng lóng , , suī yǒu gōng , , ér jué shòu fēng , , xiǎn róng bāo , , shí yǒu sān cháo zhī mìng , , shì biǎo jiàn hòu shì , , ér lài sūn       
nǎi liè shì , , bēi , , yòu zǎi huáng kǎo chóng gōng zhī xùn , , tài rén zhī suǒ jiāo , , ér yǒu dài xiū zhě , , bìng jiē qiān       
zhī xiǎo xiū zhī báo néng xiān , , zāo shí qiè wèi , , ér xìng quán jiē , , xiān zhě , , lái yǒu       
níng sān nián , , suì gēng , , yuè xīn yǒu shuò , , shí yǒu hài , , nán tuī chéng bǎo chóng rén dài gōng chén , , guān wén diàn 殿 xué shì , , jìn , , háng bīng shàng shū , , zhī qīng zhōu jun1 zhōu shì , , jiān guǎn nèi quàn nóng shǐ 使 , , chōng jīng dōng ān shǐ 使 , , shàng zhù guó , , ān jun4 kāi guó gōng , , shí qiān sān bǎi , , shí shí fēng qiān èr bǎi , , xiū biǎo
泷冈阡表注音
  • lóng
    gāng
    qiān
    biǎo
  • [
    [
    sòng
    cháo
    ]
    ]
    ōu
    yáng
    xiū
  • !
    !
    wéi
    huáng
    kǎo
    chóng
    gōng
    ,
    ,
    bo
    lóng
    gāng
    zhī
    liù
    shí
    nián
    ,
    ,
    xiū
    shǐ
    biǎo
    qiān
  • fēi
    gǎn
    huǎn
    ,
    ,
    gài
    yǒu
    dài
  • xiū
    xìng
    ,
    ,
    shēng
    suì
    ér
  • tài
    rén
    shǒu
    jiē
    shì
    ;
    ;
    qióng
    ,
    ,
    shí
    ,
    ,
    zhǎng
    jiāo
    zhì
    chéng
    rén
  • tài
    rén
    gào
    zhī
    yuē
    :
    :
    wéi
    lián
    ,
    ,
    ér
    hǎo
    shī
    ,
    ,
    bīn
    ;
    ;
    fèng
    suī
    báo
    ,
    ,
    cháng
    shǐ
    使
    yǒu
  • yuē
    :
    :
    shì
    wéi
    lèi
  • wáng
    ,
    ,
    zhī
    ,
    ,
    lǒng
    zhī
    zhí
    ,
    ,
    ér
    wéi
    shēng
    ;
    ;
    shì
    ér
    néng
    shǒu
    xié
    ?
    ?
    ,
    ,
    zhī
    èr
    ,
    ,
    yǒu
    dài
  • wéi
    jiā
    ,
    ,
    shì
    ;
    ;
    rán
    zhī
    zhī
    néng
    yǎng
  • ér
    yòu
    ,
    ,
    néng
    zhī
    zhī
    yǒu
    ;
    ;
    rán
    zhī
    zhī
    jiāng
    yǒu
    hòu
  • zhī
    shǐ
    guī
    ,
    ,
    miǎn
    sàng
    fāng
    nián
    ,
    ,
    suì
    shí
    ,
    ,
    ,
    ,
    yuē
    :
    :
    ér
    fēng
    ,
    ,
    yǎng
    zhī
    báo
  • jiān
    jiǔ
    shí
    ,
    ,
    yòu
    ,
    ,
    yuē
    :
    :
    cháng
    ,
    ,
    ér
    jīn
    yǒu
    ,
    ,
    !
    !
    shǐ
    èr
    jiàn
    zhī
    ,
    ,
    wéi
    xīn
    miǎn
    sàng
    shì
    rán
    ěr
  • ér
    hòu
    cháng
    rán
    ,
    ,
    zhì
    zhōng
    shēn
    ,
    ,
    wèi
    cháng
    rán
  • suī
    shì
    ,
    ,
    ér
    zhī
    zhī
    néng
    yǎng
  • wéi
    ,
    ,
    cháng
    zhú
    zhì
    guān
    shū
    ,
    ,
    fèi
    ér
    tàn
  • wèn
    zhī
    ,
    ,
    yuē
    :
    :
    ,
    ,
    qiú
    shēng
    ěr
  • yuē
    :
    :
    shēng
    qiú
    ?
    ?
    yuē
    :
    :
    qiú
    shēng
    ér
    ,
    ,
    zhě
    jiē
    hèn
    ;
    ;
    shěn
    qiú
    ér
    yǒu
    xié
    ,
    ,
    yǒu
    ,
    ,
    zhī
    qiú
    ér
    zhě
    yǒu
    hèn
  • cháng
    qiú
    shēng
    ,
    ,
    yóu
    shī
    zhī
    ,
    ,
    ér
    shì
    cháng
    qiú
  • huí
    zhě
    jiàn
    ér
    páng
    ,
    ,
    yīn
    zhǐ
    ér
    tàn
    ,
    ,
    yuē
    :
    :
    shù
    zhě
    wèi
    suì
    háng
    zài
    jiāng
    ,
    ,
    shǐ
    使
    yán
    rán
    ,
    ,
    jiàn
    ér
    zhī
    ,
    ,
    hòu
    dāng
    gào
    zhī
  • píng
    jiāo
    ,
    ,
    cháng
    yòng
    ,
    ,
    ěr
    shú
    yān
    ,
    ,
    néng
    xiáng
  • shī
    wài
    shì
    ,
    ,
    néng
    zhī
    ;
    ;
    jiā
    ,
    ,
    suǒ
    jīn
    shì
    ,
    ,
    ér
    suǒ
    wéi
    ,
    ,
    shì
    zhēn
    zhōng
    zhě
    xié
    !
    !
    !
    !
    xīn
    hòu
    rén
    zhě
    xié
    !
    !
    zhī
    zhī
    jiāng
    yǒu
    hòu
  • miǎn
    zhī
    !
    !
    yǎng
    fēng
    ,
    ,
    yào
    xiào
    ;
    ;
    suī
    ,
    ,
    yào
    xīn
    zhī
    hòu
    rén
  • néng
    jiāo
    ,
    ,
    zhī
    zhì
  • xiū
    ér
    zhì
    zhī
    ,
    ,
    gǎn
    wàng
  • xiān
    gōng
    shǎo
    xué
    ,
    ,
    xián
    píng
    sān
    nián
    jìn
    shì
    ,
    ,
    wéi
    dào
    zhōu
    pàn
    guān
    ,
    ,
    mián
    èr
    zhōu
    tuī
    guān
    ;
    ;
    yòu
    wéi
    tài
    zhōu
    pàn
    guān
  • xiǎng
    nián
    shí
    yǒu
    jiǔ
    ,
    ,
    zàng
    shā
    zhī
    lóng
    gāng
  • tài
    rén
    xìng
    zhèng
    shì
    ,
    ,
    kǎo
    huì
    ,
    ,
    shì
    wéi
    jiāng
    nán
    míng
  • tài
    rén
    gōng
    jiǎn
    rén
    ài
    ér
    yǒu
    ;
    ;
    chū
    fēng
    chāng
    xiàn
    tài
    jun1
    ,
    ,
    jìn
    fēng
    ān
    ān
    kāng
    péng
    chéng
    sān
    jun4
    tài
    jun1
  • jiā
    shǎo
    wēi
    shí
    ,
    ,
    zhì
    jiā
    jiǎn
    yuē
    ,
    ,
    hòu
    cháng
    shǐ
    使
    guò
    zhī
    ,
    ,
    yuē
    :
    :
    ér
    néng
    gǒu
    shì
    ,
    ,
    jiǎn
    báo
    suǒ
    huàn
    nán
  • hòu
    xiū
    biǎn
    líng
    ,
    ,
    tài
    rén
    yán
    xiào
    ruò
    ,
    ,
    yuē
    :
    :
    jiā
    pín
    jiàn
    ,
    ,
    chù
    zhī
    yǒu
  • néng
    ān
    zhī
    ,
    ,
    ān
  •  
    xiān
    gōng
    zhī
    wáng
    èr
    shí
    nián
    ,
    ,
    xiū
    shǐ
    ér
    yǎng
  • yòu
    shí
    yǒu
    èr
    nián
    ,
    ,
    liè
    guān
    cháo
    ,
    ,
    shǐ
    zèng
    fēng
    qīn
  • yòu
    shí
    nián
    ,
    ,
    xiū
    wéi
    lóng
    zhí
    xué
    shì
    ,
    ,
    shàng
    shū
    láng
    zhōng
    ,
    ,
    liú
    shǒu
    nán
    jīng
    ,
    ,
    tài
    rén
    zhōng
    guān
    shě
    ,
    ,
    xiǎng
    nián
    shí
    yǒu
    èr
  • yòu
    nián
    ,
    ,
    xiū
    fēi
    cái
    shū
    ,
    ,
    suí
    cān
    zhèng
    shì
    ,
    ,
    yòu
    nián
    ér
  • dēng
    èr
    ,
    ,
    tiān
    tuī
    ēn
    ,
    ,
    bāo
    sān
    shì
    ,
    ,
    gài
    jiā
    yòu
    lái
    ,
    ,
    féng
    guó
    qìng
    ,
    ,
    jiā
    chǒng
  • huáng
    céng
    jun1
    lèi
    zèng
    jīn
    guāng
    tài
    shī
    zhōng
    shū
    lìng
    ;
    ;
    céng
    lèi
    fēng
    chǔ
    guó
    tài
    rén
  • huáng
    jun1
    lèi
    zèng
    jīn
    guāng
    tài
    shī
    zhōng
    shū
    lìng
    jiān
    shàng
    shū
    lìng
    ,
    ,
    lèi
    fēng
    guó
    tài
    rén
  • huáng
    kǎo
    chóng
    gōng
    lèi
    zèng
    jīn
    guāng
    tài
    shī
    zhōng
    shū
    lìng
    jiān
    shàng
    shū
    lìng
  • huáng
    lèi
    fēng
    yuè
    guó
    tài
    rén
  • jīn
    shàng
    chū
    jiāo
    ,
    ,
    huáng
    kǎo
    jué
    wéi
    chóng
    guó
    gōng
    ,
    ,
    tài
    rén
    jìn
    hào
    wèi
    guó
  • shì
    xiǎo
    xiū
    ér
    yán
    yuē
    :
    :
    !
    !
    wéi
    shàn
    bào
    ,
    ,
    ér
    chí
    yǒu
    shí
    ,
    ,
    zhī
    cháng
  • wéi
    kǎo
    ,
    ,
    shàn
    chéng
    ,
    ,
    xiǎng
    lóng
    ,
    ,
    suī
    yǒu
    gōng
    ,
    ,
    ér
    jué
    shòu
    fēng
    ,
    ,
    xiǎn
    róng
    bāo
    ,
    ,
    shí
    yǒu
    sān
    cháo
    zhī
    mìng
    ,
    ,
    shì
    biǎo
    jiàn
    hòu
    shì
    ,
    ,
    ér
    lài
    sūn
  • nǎi
    liè
    shì
    ,
    ,
    bēi
    ,
    ,
    yòu
    zǎi
    huáng
    kǎo
    chóng
    gōng
    zhī
    xùn
    ,
    ,
    tài
    rén
    zhī
    suǒ
    jiāo
    ,
    ,
    ér
    yǒu
    dài
    xiū
    zhě
    ,
    ,
    bìng
    jiē
    qiān
  • zhī
    xiǎo
    xiū
    zhī
    báo
    néng
    xiān
    ,
    ,
    zāo
    shí
    qiè
    wèi
    ,
    ,
    ér
    xìng
    quán
    jiē
    ,
    ,
    xiān
    zhě
    ,
    ,
    lái
    yǒu
  • níng
    sān
    nián
    ,
    ,
    suì
    gēng
    ,
    ,
    yuè
    xīn
    yǒu
    shuò
    ,
    ,
    shí
    yǒu
    hài
    ,
    ,
    nán
    tuī
    chéng
    bǎo
    chóng
    rén
    dài
    gōng
    chén
    ,
    ,
    guān
    wén
    diàn
    殿
    xué
    shì
    ,
    ,
    jìn
    ,
    ,
    háng
    bīng
    shàng
    shū
    ,
    ,
    zhī
    qīng
    zhōu
    jun1
    zhōu
    shì
    ,
    ,
    jiān
    guǎn
    nèi
    quàn
    nóng
    shǐ
    使
    ,
    ,
    chōng
    jīng
    dōng
    ān
    shǐ
    使
    ,
    ,
    shàng
    zhù
    guó
    ,
    ,
    ān
    jun4
    kāi
    guó
    gōng
    ,
    ,
    shí
    qiān
    sān
    bǎi
    ,
    ,
    shí
    shí
    fēng
    qiān
    èr
    bǎi
    ,
    ,
    xiū
    biǎo
评析

  《泷冈阡表》是欧阳修精心力作。由于欧阳修父亲亡故时,他才四岁,无法知悉亡父的生平行状,这就使他在撰述本文时遇到了困难。作者的高明之处亦即本文最大的特点之一,即是在文章中采取了避实就虚、以虚求实、以虚衬实的写作方法,巧妙地穿插了其母太夫人郑氏的言语,以她口代己口,从背面和侧面落笔。一方面以此为依据,追念和表彰其父的仁心惠政;另一方面,在表父阡的同时,也顺水行舟,同时颂扬其母德妇节,使一位贤妻良母型的女性形象,栩栩如生地凸现在读者眼前。父因母显,母受父成。文章构思高明的地方,即在于一碑双表,二水分流;明暗交叉,互衬互托。而其舒徐有致、简易平实的文风,其谦恭平和、实事求是的态度,更使一切浮华失实的谀墓文字黯然失色。

  诚如明人薛瑄《薛文清公读书录》所谓:“凡诗文出于真情则工,昔人所谓出于肺腑者是也。如《三百篇》、《楚辞》、武侯《出师表》、李令伯《陈情表》、陶靖节诗、韩文公《祭兄子老成文》、欧阳公《泷冈阡表》,皆所谓出于肺腑者也,故皆不求工而自工。故凡作诗文,皆以真情为主。”

  文章的第一段,主要交待在他父亲葬后六十年才写这篇阡表的原因,即:“非敢缓也,盖有待也。”这“有待”二字极为重要,因为它是统摄全文的纲领,亦是纵观通篇的眼目。按照《宋史?职官志》关于“赠官”的规定,子孙显贵,其已亡故的父祖可有赠封赐爵的荣耀,所追封的世数(自一代至三代)和赠官阶级高低视子孙的官位而定。“待”也者,待己显贵,荣宗耀祖,然后上阡表,可以告慰于先灵。

  也正因如此,文章的第二段,便拿稳“有待”二字大作文章,处处借助太夫人口中所反复出现的一个“知”字(“知汝父之能养”,“知汝父之必将有后”),缅怀往事,追述亡父行状,如水之开闸,随势而走,分叉奔流。

  近代桐城派散文家、翻译家林纾评注道:“文为表其父阡,实则表其母节,此不待言而知。那知通篇主意,注重即在一‘待’字,佐以无数‘知’字,公虽不见其父,而自贤母口中述之,则崇公之仁心惠政,栩栩如生。”(《林纾评点古文辞类纂》卷八)然而,作者并未将太夫人平日所举兼收并蓄、平铺直叙;而是经过仔细剪裁、精心筛选,抓住了居家廉洁、奉亲至孝、居官仁厚这三方面典型事例,援证母言,来说明其父之“能养”和“必将有后”,从而使篇首的“有待”二字落到了实处。诚如林云铭《古文析义》卷十四所指出的那样:“其有待处,即决于乃翁素行。因以死后之贫验其廉,以思亲之久验其孝,以治狱之叹验其仁。或反跌,或正叙,琐琐曲尽,无不极其斡旋。”而段末之“修泣而志之,不敢忘”一句,收束凝练,前呼后应,更提醒篇首的一个“教”字。同写“能养”、“有后”,两段叙述又各自不同。比如,叙其廉洁,取典型概括法,用“故其亡也,无一瓦之覆、一垄之植,以庇而为生”,简约言之,毫不拖泥带水。叙其奉亲,则取剥笋抽茧法,层层进逼,愈进愈深。而叙其居官仁厚,却取一波三折法,跌宕生姿,诚如林纾所云:“至崇公口中平反死狱,语凡数折:求而有得,是一折;不求而死有恨句,又一折;世常求其死句,又一折。凡造句知得逆折之笔,自然刺目。”(同上)文中一句「夫常求其生,犹失之死;而世常求其死也」,不只传神地摹写刻画了其父断狱的谨慎和慎之又慎,而且,也是对千百年封建社会治狱官吏草菅人命的深刻概括总结,有着强烈的批判精神与社会意义。

  自“先公少孤力学”至“汝能安之,吾亦安矣”,行文有一个显著的特点,即叙父略,叙母详。其所以如此,乃是因为“前叙母言,即是父行,而太夫人本行未着也,故于此悉之”(浦起龙《古文眉诠》卷六十二),而且随风乘势,使人并不感觉突兀,也不感到多余。整篇文章虽因母显父,以父扬母,写来却详略得当,次序井然,不枝不蔓,融为一体,颇能显示作者谋篇布局、剪裁缝纫的老到功夫。

  文章的最后两段补叙作者仕途历官,详载年数,与篇首“六十年”句首尾呼应。其次,作者也写了其先祖的“赐爵受封,显荣褒大”,并将自己“德薄能鲜”,终得“遭时窃位”而“幸全大节,不辱其先”的功劳一归于祖宗阴德。这在当时,无疑是很得体的话,毫无自矜自夸之意,一片归美先德之心。但在今天看来,作者所鼓吹的“积善成德,宜享其隆”,“善无不报,迟速有时”的因果报应观念,则有着很大的思想局限。

网站地图Html版http://www.881023.com 渝ICP备2022014363号-1