韩愈(768~824)字退之,唐代文学家、哲学家、思想家,河阳(今河南省焦作孟州市)人,汉族。祖籍河北昌黎,世称韩昌黎。晚年任吏部侍郎,又称韩吏部。谥号“文”,又称韩文公。他与柳宗元同为唐代古文运动的倡导者,主张学习先秦两汉的散文语言,破骈为散,扩大文言文的表达功能。宋代苏轼称他“文起八代之衰”,明人推他为唐宋八大家之首,与柳宗元并称“韩柳”,有“文章巨公”和“百代文宗”之名,作品都收在《昌黎先生集》里。韩愈在思想上是中国“道统”观念的确立者,是尊儒反佛的里程碑式人物。
《争臣论》
分享数:352
朝代: 唐朝 | 作者:韩愈 | 类型:写人|古文观止|写云|写羊|

或问谏议大夫阳城于愈,可以为有道之士乎哉?学广而闻多,不求闻于人也。

行古人之道,居于晋之鄙。

晋之鄙人,熏其德而善良者几千人。

大臣闻而荐之,天子以为谏议大夫。

人皆以为华,阳子不色喜。

居于位五年矣,视其德,如在野,彼岂以富贵移易其心哉? 愈应之曰:是《易》所谓恒其德贞,而夫子凶者也。

恶得为有道之士乎哉?在《易·蛊》之“上九”云:“不事王侯,高尚其事。

”《蹇》之“六二”则曰:“王臣蹇蹇,匪躬之故。

”夫亦以所居之时不一,而所蹈之德不同也。

若《蛊》之“上九”,居无用之地,而致匪躬之节;以《蹇》之“六二”,在王臣之位,而高不事之心,则冒进之患生,旷官之刺兴。

志不可则,而尤不终无也。

今阳子在位,不为不久矣;闻天下之得失,不为不熟矣;天子待之,不为不加矣。

而未尝一言及于政。

视政之得失,若越人视秦人之肥瘠,忽焉不加喜戚于其心。

问其官,则曰谏议也;问其禄,则曰下大夫之秩秩也;问其政,则曰我不知也。

有道之士,固如是乎哉?且吾闻之:有官守者,不得其职则去;有言责者,不得其言则去。

今阳子以为得其言乎哉?得其言而不言,与不得其言而不去,无一可者也。

阳子将为禄仕乎?古之人有云:“仕不为贫,而有时乎为贫。

”谓禄仕者也。

宜乎辞尊而居卑,辞富而居贫,若抱关击柝者可也。

盖孔子尝为委吏矣,尝为乘田矣,亦不敢旷其职,必曰“会计当而已矣”,必曰“牛羊遂而已矣”。

若阳子之秩禄,不为卑且贫,章章明矣,而如此,其可乎哉? 或曰:否,非若此也。

夫阳子恶讪上者,恶为人臣招其君之过而以为名者。

故虽谏且议,使人不得而知焉。

《书》曰:“尔有嘉谟嘉猷,则人告尔后于内,尔乃顺之于外,曰:斯谟斯猷,惟我后之德”若阳子之用心,亦若此者。

愈应之曰:若阳子之用心如此,滋所谓惑者矣。

入则谏其君,出不使人知者,大臣宰相者之事,非阳子之所宜行也。

夫阳子,本以布衣隐于蓬蒿之下,主上嘉其行谊,擢在此位,官以谏为名,诚宜有以奉其职,使四方后代,知朝廷有直言骨鲠之臣,天子有不僭赏、从谏如流之美。

庶岩穴之士,闻而慕之,束带结发,愿进于阙下,而伸其辞说,致吾君于尧舜,熙鸿号于无穷也。

若《书》所谓,则大臣宰相之事,非阳子之所宜行也。

且阳子之心,将使君人者恶闻其过乎?是启之也。

或曰:阳子之不求闻而人闻之,不求用而君用之。

不得已而起。

守其道而不变,何子过之深也?愈曰:自古圣人贤士,皆非有求于闻用也。

闵其时之不平,人之不义,得其道。

不敢独善其身,而必以兼济天下也。

孜孜矻矻,死而后已。

故禹过家门不入,孔席不暇暖,而墨突不得黔。

彼二圣一贤者,岂不知自安佚之为乐哉诚畏天命而悲人穷也。

夫天授人以贤圣才能,岂使自有余而已,诚欲以补其不足者也。

耳目之于身也,耳司闻而目司见,听其是非,视其险易,然后身得安焉。

圣贤者,时人之耳目也;时人者,圣贤之身也。

且阳子之不贤,则将役于贤以奉其上矣;若果贤,则固畏天命而闵人穷也。

恶得以自暇逸乎哉? 或曰:吾闻君子不欲加诸人,而恶讦以为直者。

若吾子之论,直则直矣,无乃伤于德而费于辞乎?好尽言以招人过,国武子之所以见杀于齐也,吾子其亦闻乎?愈曰:君子居其位,则思死其官。

未得位,则思修其辞以明其道。

我将以明道也,非以为直而加入也。

且国武子不能得善人,而好尽言于乱国,是以见杀。

《传》曰:“惟善人能受尽言。

”谓其闻而能改之也。

子告我曰:“阳子可以为有之士也。

拼音
zhēng chén lùn
[ [ táng cháo ] ] hán
huò wèn jiàn yáng chéng , , wéi yǒu dào zhī shì zāi ? ? xué guǎng 广 ér wén duō , , qiú wén rén       
háng rén zhī dào , , jìn zhī       
jìn zhī rén , , xūn ér shàn liáng zhě qiān rén       
chén wén ér jiàn zhī , , tiān wéi jiàn       
rén jiē wéi huá , , yáng       
wèi nián , , shì , , zài , , guì xīn zāi ? ?        yīng zhī yuē : : shì suǒ wèi héng zhēn , , ér xiōng zhě       
è wéi yǒu dào zhī shì zāi ? ? zài · · zhī shàng jiǔ yún : : shì wáng hóu , , gāo shàng shì       
jiǎn zhī liù èr yuē : : wáng chén jiǎn jiǎn , , fěi gōng zhī       
suǒ zhī shí , , ér suǒ dǎo zhī tóng       
ruò zhī shàng jiǔ , , yòng zhī , , ér zhì fěi gōng zhī jiē ; ; jiǎn zhī liù èr , , zài wáng chén zhī wèi , , ér gāo shì zhī xīn , , mào jìn zhī huàn shēng , , kuàng guān zhī xìng       
zhì , , ér yóu zhōng       
jīn yáng zài wèi , , wéi jiǔ ; ; wén tiān xià zhī shī , , wéi shú ; ; tiān dài zhī , , wéi jiā       
ér wèi cháng yán zhèng       
shì zhèng zhī shī , , ruò yuè rén shì qín rén zhī féi , , yān jiā xīn       
wèn guān , , yuē jiàn ; ; wèn , , yuē xià zhī zhì zhì ; ; wèn zhèng , , yuē zhī       
yǒu dào zhī shì , , shì zāi ? ? qiě wén zhī : : yǒu guān shǒu zhě , , zhí ; ; yǒu yán zhě , , yán       
jīn yáng wéi yán zāi ? ? yán ér yán , , yán ér , , zhě       
yáng jiāng wéi shì ? ? zhī rén yǒu yún : : shì wéi pín , , ér yǒu shí wéi pín       
wèi shì zhě       
zūn ér bēi , , ér pín , , ruò bào guān tuò zhě       
gài kǒng cháng wéi wěi , , cháng wéi chéng tián , , gǎn kuàng zhí , , yuē huì dāng ér , , yuē niú yáng suí ér       
ruò yáng zhī zhì , , wéi bēi qiě pín , , zhāng zhāng míng , , ér , , zāi ? ?        huò yuē : : fǒu , , fēi ruò       
yáng è shàn shàng zhě , , è wéi rén chén zhāo jun1 zhī guò ér wéi míng zhě       
suī jiàn qiě , , shǐ 使 rén ér zhī yān       
shū yuē : : ěr yǒu jiā jiā yóu , , rén gào ěr hòu nèi , , ěr nǎi shùn zhī wài , , yuē : : yóu , , wéi hòu zhī ruò yáng zhī yòng xīn , , ruò zhě       
yīng zhī yuē : : ruò yáng zhī yòng xīn , , suǒ wèi huò zhě       
jiàn jun1 , , chū shǐ 使 rén zhī zhě , , chén zǎi xiàng zhě zhī shì , , fēi yáng zhī suǒ háng       
yáng , , běn yǐn péng hāo zhī xià , , zhǔ shàng jiā háng , , zhuó zài wèi , , guān jiàn wéi míng , , chéng yǒu fèng zhí , , shǐ 使 fāng hòu dài , , zhī cháo tíng yǒu zhí yán gěng zhī chén , , tiān yǒu jiàn shǎng cóng jiàn liú zhī měi       
shù yán xué zhī shì , , wén ér zhī , , shù dài jié , , yuàn jìn què xià , , ér shēn shuō , , zhì jun1 yáo shùn , , hóng 鸿 hào qióng       
ruò shū suǒ wèi , , chén zǎi xiàng zhī shì , , fēi yáng zhī suǒ háng       
qiě yáng zhī xīn , , jiāng shǐ 使 jun1 rén zhě è wén guò ? ? shì zhī       
huò yuē : : yáng zhī qiú wén ér rén wén zhī , , qiú yòng ér jun1 yòng zhī       
ér       
shǒu dào ér biàn , , guò zhī shēn ? ? yuē : : shèng rén xián shì , , jiē fēi yǒu qiú wén yòng       
mǐn shí zhī píng , , rén zhī , , dào       
gǎn shàn shēn , , ér jiān tiān xià       
, , ér hòu       
guò jiā mén , , kǒng xiá nuǎn , , ér qián       
èr shèng xián zhě , , zhī ān zhī wéi zāi chéng wèi tiān mìng ér bēi rén qióng       
tiān shòu rén xián shèng cái néng , , shǐ 使 yǒu ér , , chéng zhě       
ěr zhī shēn , , ěr wén ér jiàn , , tīng shì fēi , , shì xiǎn , , rán hòu shēn ān yān       
shèng xián zhě , , shí rén zhī ěr ; ; shí rén zhě , , shèng xián zhī shēn       
qiě yáng zhī xián , , jiāng xián fèng shàng ; ; ruò guǒ xián , , wèi tiān mìng ér mǐn rén qióng       
è xiá zāi ? ?        huò yuē : : wén jun1 jiā zhū rén , , ér è jié wéi zhí zhě       
ruò zhī lùn , , zhí zhí , , nǎi shāng ér fèi ? ? hǎo jìn yán zhāo rén guò , , guó zhī suǒ jiàn shā , , wén ? ? yuē : : jun1 wèi , , guān       
wèi wèi , , xiū míng dào       
jiāng míng dào , , fēi wéi zhí ér jiā       
qiě guó néng shàn rén , , ér hǎo jìn yán luàn guó , , shì jiàn shā       
chuán yuē : : wéi shàn rén néng shòu jìn yán       
wèi wén ér néng gǎi zhī       
gào yuē : : yáng wéi yǒu zhī shì
争臣论注音
  • zhēng
    chén
    lùn
  • [
    [
    táng
    cháo
    ]
    ]
    hán
  • huò
    wèn
    jiàn
    yáng
    chéng
    ,
    ,
    wéi
    yǒu
    dào
    zhī
    shì
    zāi
    ?
    ?
    xué
    guǎng
    广
    ér
    wén
    duō
    ,
    ,
    qiú
    wén
    rén
  • háng
    rén
    zhī
    dào
    ,
    ,
    jìn
    zhī
  • jìn
    zhī
    rén
    ,
    ,
    xūn
    ér
    shàn
    liáng
    zhě
    qiān
    rén
  • chén
    wén
    ér
    jiàn
    zhī
    ,
    ,
    tiān
    wéi
    jiàn
  • rén
    jiē
    wéi
    huá
    ,
    ,
    yáng
  • wèi
    nián
    ,
    ,
    shì
    ,
    ,
    zài
    ,
    ,
    guì
    xīn
    zāi
    ?
    ?
     
    yīng
    zhī
    yuē
    :
    :
    shì
    suǒ
    wèi
    héng
    zhēn
    ,
    ,
    ér
    xiōng
    zhě
  • è
    wéi
    yǒu
    dào
    zhī
    shì
    zāi
    ?
    ?
    zài
    ·
    ·
    zhī
    shàng
    jiǔ
    yún
    :
    :
    shì
    wáng
    hóu
    ,
    ,
    gāo
    shàng
    shì
  • jiǎn
    zhī
    liù
    èr
    yuē
    :
    :
    wáng
    chén
    jiǎn
    jiǎn
    ,
    ,
    fěi
    gōng
    zhī
  • suǒ
    zhī
    shí
    ,
    ,
    ér
    suǒ
    dǎo
    zhī
    tóng
  • ruò
    zhī
    shàng
    jiǔ
    ,
    ,
    yòng
    zhī
    ,
    ,
    ér
    zhì
    fěi
    gōng
    zhī
    jiē
    ;
    ;
    jiǎn
    zhī
    liù
    èr
    ,
    ,
    zài
    wáng
    chén
    zhī
    wèi
    ,
    ,
    ér
    gāo
    shì
    zhī
    xīn
    ,
    ,
    mào
    jìn
    zhī
    huàn
    shēng
    ,
    ,
    kuàng
    guān
    zhī
    xìng
  • zhì
    ,
    ,
    ér
    yóu
    zhōng
  • jīn
    yáng
    zài
    wèi
    ,
    ,
    wéi
    jiǔ
    ;
    ;
    wén
    tiān
    xià
    zhī
    shī
    ,
    ,
    wéi
    shú
    ;
    ;
    tiān
    dài
    zhī
    ,
    ,
    wéi
    jiā
  • ér
    wèi
    cháng
    yán
    zhèng
  • shì
    zhèng
    zhī
    shī
    ,
    ,
    ruò
    yuè
    rén
    shì
    qín
    rén
    zhī
    féi
    ,
    ,
    yān
    jiā
    xīn
  • wèn
    guān
    ,
    ,
    yuē
    jiàn
    ;
    ;
    wèn
    ,
    ,
    yuē
    xià
    zhī
    zhì
    zhì
    ;
    ;
    wèn
    zhèng
    ,
    ,
    yuē
    zhī
  • yǒu
    dào
    zhī
    shì
    ,
    ,
    shì
    zāi
    ?
    ?
    qiě
    wén
    zhī
    :
    :
    yǒu
    guān
    shǒu
    zhě
    ,
    ,
    zhí
    ;
    ;
    yǒu
    yán
    zhě
    ,
    ,
    yán
  • jīn
    yáng
    wéi
    yán
    zāi
    ?
    ?
    yán
    ér
    yán
    ,
    ,
    yán
    ér
    ,
    ,
    zhě
  • yáng
    jiāng
    wéi
    shì
    ?
    ?
    zhī
    rén
    yǒu
    yún
    :
    :
    shì
    wéi
    pín
    ,
    ,
    ér
    yǒu
    shí
    wéi
    pín
  • wèi
    shì
    zhě
  • zūn
    ér
    bēi
    ,
    ,
    ér
    pín
    ,
    ,
    ruò
    bào
    guān
    tuò
    zhě
  • gài
    kǒng
    cháng
    wéi
    wěi
    ,
    ,
    cháng
    wéi
    chéng
    tián
    ,
    ,
    gǎn
    kuàng
    zhí
    ,
    ,
    yuē
    huì
    dāng
    ér
    ,
    ,
    yuē
    niú
    yáng
    suí
    ér
  • ruò
    yáng
    zhī
    zhì
    ,
    ,
    wéi
    bēi
    qiě
    pín
    ,
    ,
    zhāng
    zhāng
    míng
    ,
    ,
    ér
    ,
    ,
    zāi
    ?
    ?
     
    huò
    yuē
    :
    :
    fǒu
    ,
    ,
    fēi
    ruò
  • yáng
    è
    shàn
    shàng
    zhě
    ,
    ,
    è
    wéi
    rén
    chén
    zhāo
    jun1
    zhī
    guò
    ér
    wéi
    míng
    zhě
  • suī
    jiàn
    qiě
    ,
    ,
    shǐ
    使
    rén
    ér
    zhī
    yān
  • shū
    yuē
    :
    :
    ěr
    yǒu
    jiā
    jiā
    yóu
    ,
    ,
    rén
    gào
    ěr
    hòu
    nèi
    ,
    ,
    ěr
    nǎi
    shùn
    zhī
    wài
    ,
    ,
    yuē
    :
    :
    yóu
    ,
    ,
    wéi
    hòu
    zhī
    ruò
    yáng
    zhī
    yòng
    xīn
    ,
    ,
    ruò
    zhě
  • yīng
    zhī
    yuē
    :
    :
    ruò
    yáng
    zhī
    yòng
    xīn
    ,
    ,
    suǒ
    wèi
    huò
    zhě
  • jiàn
    jun1
    ,
    ,
    chū
    shǐ
    使
    rén
    zhī
    zhě
    ,
    ,
    chén
    zǎi
    xiàng
    zhě
    zhī
    shì
    ,
    ,
    fēi
    yáng
    zhī
    suǒ
    háng
  • yáng
    ,
    ,
    běn
    yǐn
    péng
    hāo
    zhī
    xià
    ,
    ,
    zhǔ
    shàng
    jiā
    háng
    ,
    ,
    zhuó
    zài
    wèi
    ,
    ,
    guān
    jiàn
    wéi
    míng
    ,
    ,
    chéng
    yǒu
    fèng
    zhí
    ,
    ,
    shǐ
    使
    fāng
    hòu
    dài
    ,
    ,
    zhī
    cháo
    tíng
    yǒu
    zhí
    yán
    gěng
    zhī
    chén
    ,
    ,
    tiān
    yǒu
    jiàn
    shǎng
    cóng
    jiàn
    liú
    zhī
    měi
  • shù
    yán
    xué
    zhī
    shì
    ,
    ,
    wén
    ér
    zhī
    ,
    ,
    shù
    dài
    jié
    ,
    ,
    yuàn
    jìn
    què
    xià
    ,
    ,
    ér
    shēn
    shuō
    ,
    ,
    zhì
    jun1
    yáo
    shùn
    ,
    ,
    hóng
    鸿
    hào
    qióng
  • ruò
    shū
    suǒ
    wèi
    ,
    ,
    chén
    zǎi
    xiàng
    zhī
    shì
    ,
    ,
    fēi
    yáng
    zhī
    suǒ
    háng
  • qiě
    yáng
    zhī
    xīn
    ,
    ,
    jiāng
    shǐ
    使
    jun1
    rén
    zhě
    è
    wén
    guò
    ?
    ?
    shì
    zhī
  • huò
    yuē
    :
    :
    yáng
    zhī
    qiú
    wén
    ér
    rén
    wén
    zhī
    ,
    ,
    qiú
    yòng
    ér
    jun1
    yòng
    zhī
  • ér
  • shǒu
    dào
    ér
    biàn
    ,
    ,
    guò
    zhī
    shēn
    ?
    ?
    yuē
    :
    :
    shèng
    rén
    xián
    shì
    ,
    ,
    jiē
    fēi
    yǒu
    qiú
    wén
    yòng
  • mǐn
    shí
    zhī
    píng
    ,
    ,
    rén
    zhī
    ,
    ,
    dào
  • gǎn
    shàn
    shēn
    ,
    ,
    ér
    jiān
    tiān
    xià
  • ,
    ,
    ér
    hòu
  • guò
    jiā
    mén
    ,
    ,
    kǒng
    xiá
    nuǎn
    ,
    ,
    ér
    qián
  • èr
    shèng
    xián
    zhě
    ,
    ,
    zhī
    ān
    zhī
    wéi
    zāi
    chéng
    wèi
    tiān
    mìng
    ér
    bēi
    rén
    qióng
  • tiān
    shòu
    rén
    xián
    shèng
    cái
    néng
    ,
    ,
    shǐ
    使
    yǒu
    ér
    ,
    ,
    chéng
    zhě
  • ěr
    zhī
    shēn
    ,
    ,
    ěr
    wén
    ér
    jiàn
    ,
    ,
    tīng
    shì
    fēi
    ,
    ,
    shì
    xiǎn
    ,
    ,
    rán
    hòu
    shēn
    ān
    yān
  • shèng
    xián
    zhě
    ,
    ,
    shí
    rén
    zhī
    ěr
    ;
    ;
    shí
    rén
    zhě
    ,
    ,
    shèng
    xián
    zhī
    shēn
  • qiě
    yáng
    zhī
    xián
    ,
    ,
    jiāng
    xián
    fèng
    shàng
    ;
    ;
    ruò
    guǒ
    xián
    ,
    ,
    wèi
    tiān
    mìng
    ér
    mǐn
    rén
    qióng
  • è
    xiá
    zāi
    ?
    ?
     
    huò
    yuē
    :
    :
    wén
    jun1
    jiā
    zhū
    rén
    ,
    ,
    ér
    è
    jié
    wéi
    zhí
    zhě
  • ruò
    zhī
    lùn
    ,
    ,
    zhí
    zhí
    ,
    ,
    nǎi
    shāng
    ér
    fèi
    ?
    ?
    hǎo
    jìn
    yán
    zhāo
    rén
    guò
    ,
    ,
    guó
    zhī
    suǒ
    jiàn
    shā
    ,
    ,
    wén
    ?
    ?
    yuē
    :
    :
    jun1
    wèi
    ,
    ,
    guān
  • wèi
    wèi
    ,
    ,
    xiū
    míng
    dào
  • jiāng
    míng
    dào
    ,
    ,
    fēi
    wéi
    zhí
    ér
    jiā
  • qiě
    guó
    néng
    shàn
    rén
    ,
    ,
    ér
    hǎo
    jìn
    yán
    luàn
    guó
    ,
    ,
    shì
    jiàn
    shā
  • chuán
    yuē
    :
    :
    wéi
    shàn
    rén
    néng
    shòu
    jìn
    yán
  • wèi
    wén
    ér
    néng
    gǎi
    zhī
  • gào
    yuē
    :
    :
    yáng
    wéi
    yǒu
    zhī
    shì
评析

  《争臣论》针对德宗时谏议大夫阳城,不认真履行自己的职责,身为谏官却不问政事得失的不良表现,用问答的形式,对阳城的为人和行事进行直截了当的批评,指出为官者应当认真对待自己的官职,忠于职守,不能敷衍塞责,得过且过。由于文章有的放矢,确实也使阳城改变了自己的作风,此乃后话。《争臣论》又作《诤臣论》。

  《争臣论》在写法上采取问答的形式。首先由对方发问,提出阳城是“有道之士”的看法,并且阐述其理由。尽管是发问,实际上是希望得到韩愈的认可。这就迫使韩愈不能不就什么是“有道之士”,什么是“争臣”作一番论证。这第一轮辩论之后,对方其实已经势屈。势屈而不服,只有用狡辩的方式来应战了。认为阳城不是不谏议,而是不愿让君主负恶名,所以他虽有谏诤而外人不知。这个狡辩应该说是很难反驳的,因为在古代君主是神圣的,臣子确有不愿让君担恶名而匿其谏诤之迹,所谓朝回焚谏草,是为世俗传为美谈。论者企图以此而使韩愈语塞。但韩愈禀承的是原始儒家的政治原则,并不像一般人那样,把君主看得那样神圣。谏官之设,其前提就是君主会犯错误,所以作为谏官而隐瞒君主犯错误的事实,久而久之,就会使君主真以为自己是永远英明正确的。这种行为,其危害是显而易见的。阳城如果真像论者所说的那样,难道他是为了有意地让君主养成“恶闻其过”的危险习惯吗?第二轮辩论后,胜负已成定局。但对方仍然可笑地负隅顽抗,甚至到最后提出了与开始的观点完全相矛盾的理由,企图让韩愈最后收回对阳城的批评,但这只能使自己越来越失去道义的立场。全文的整个论辩设计,确实颇为精彩。

  历史的事实是,阳城在后来陆贽遭贬官时曾经力谏,这说明他是一个有责任心的谏官。但他一开始任谏官五年不言事,确是不对。

网站地图Html版http://www.881023.com 渝ICP备2022014363号-1